استات سدیم (Sodium acetate) یک ترکیب شیمیایی است که فرمول شیمیایی آن CH₃COONa است. این ماده به دو شکل بی‌آب و تری‌هیدرات (سه مولکول آب) موجود است. استات سدیم به صورت پودر یا کریستال‌های بی‌رنگ ظاهر می‌شود و در آب به خوبی حل می‌شود.
– خواص فیزیکی: جامد سفید رنگ و بدون بو، با نقطه ذوب حدود ۳۲۴ درجه سانتی‌گراد (برای استات سدیم بی‌آب).
– خواص شیمیایی: در آب و اتانول محلول است و در واکنش با اسیدها، اسید استیک تولید می‌کند.
تولید استات سدیم
استات سدیم به طور معمول از واکنش بین اسید استیک و سدیم هیدروکسید یا سدیم کربنات تولید می‌شود.
در موارد زیر مراحل تولید استات سدیم شرح داده شده است :
برای تولید استات سدیم می‌توان از واکنش بین اسید استیک و یک ترکیب قلیایی مانند سدیم هیدروکسید یا سدیم کربنات استفاده کرد. این واکنش‌ها به شرح زیر هستند:
-
واکنش بین اسید استیک و سدیم هیدروکسید
این روش به دلیل سادگی و بازدهی بالا بسیار رایج است.
CH3COOH+NaOH→CH3COONa+H2O
مراحل کار:
اسید استیک (CH₃COOH) را به یک ظرف واکنش اضافه کنید.
به تدریج سدیم هیدروکسید (NaOH) را به محلول اضافه کنید و مخلوط را هم بزنید.
واکنش انجام می‌شود و استات سدیم (CH₃COONa) و آب تولید می‌شود.
مخلوط را تا تبخیر کامل آب حرارت دهید تا کریستال‌های استات سدیم بدست آید.
-
واکنش بین اسید استیک و سدیم کربنات
این روش نیز به طور گسترده استفاده می‌شود و تولید CO₂ به عنوان محصول جانبی است.
۲CH3COOH+Na2CO3→۲CH3COONa+H2O+CO2
مراحل کار:
اسید استیک (CH₃COOH) را به یک ظرف واکنش اضافه کنید.
به تدریج سدیم کربنات (Na₂CO₃) را به محلول اضافه کنید و مخلوط را هم بزنید.
واکنش انجام می‌شود و استات سدیم (CH₃COONa)، آب و دی‌اکسید کربن (CO₂) تولید می‌شود.
گاز CO₂ از محلول خارج می‌شود و محلول را تا تبخیر کامل آب حرارت دهید تا کریستال‌های استات سدیم بدست آید.
نکات ایمنی:
در هنگام کار با اسید استیک و سدیم هیدروکسید یا سدیم کربنات از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید.
در محیطی با تهویه مناسب کار کنید تا از تنفس گازهای تولید شده مانند CO₂ جلوگیری شود.
خالص‌سازی:
برای خالص‌سازی استات سدیم، می‌توانید کریستال‌های تولید شده را در آب مقطر حل کرده و دوباره تبخیر کنید تا کریستال‌های خالص‌تری بدست آید. این فرآیند ممکن است چندین بار تکرار شود.