کتون‌ها گروهی از ترکیبات آلی هستند که به واسطه داشتن گروه عاملی کربونیل (C=O) در ساختارشان شناخته می‌شوند. کربونیل در کتون‌ها به دو گروه آلکیل یا آریل متصل است. این گروه عاملی نقش مهمی در خواص شیمیایی و فیزیکی کتون‌ها دارد.
انواع کتون ها
یک نوع طبقه بندی در کتون‌ها براساس گروه های جانشینی است و یکی دیگر از طبقه بندی کتـون ها ، مشتقات متقارن و نامتقارن است به طور مقال استون و بنزوفنون کتـون های متقارن هستند و استوفنون یک کتـون نامتقارن است.
کتون‌ها به طور کلی در شیمی و صنعت بسیار پرکاربرد هستند. در ادامه به برخی از انواع مهم کتون‌ها اشاره می‌شود:
-
کتون‌های آلیفاتیک
این نوع کتون‌ها حاوی زنجیره‌های کربنی خطی یا شاخه‌دار هستند. یک نمونه معروف از این دسته، استون (پروپانون) است که ساده‌ترین کتون آلیفاتیک به شمار می‌رود و به عنوان یک حلال پرکاربرد است.
-
کتون‌های آروماتیک
این نوع کتون‌ها حاوی یک یا چند حلقه بنزن در ساختار خود هستند. بنزوفنون یک نمونه شناخته‌شده از این نوع کتون‌ها است که در صنایع شیمیایی به عنوان پیش‌ماده برای تولید انواع مواد شیمیایی و دارویی استفاده می‌شود.
-
کتون‌های حلقوی
این کتون‌ها دارای یک ساختار حلقوی هستند که در آن گروه کربونیل بخشی از حلقه را تشکیل می‌دهد. یکی از مثال‌های معروف این گروه، سیکلوپنتانون است که یک حلقه پنج‌کربنی با گروه کربونیل دارد.
-
دی‌کتون‌ها
در این کتون‌ها دو گروه کربونیل وجود دارد. یک نمونه رایج از این دسته، دی‌آستون است که در شیمی آلی برای تولید پلیمرها و مواد دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
کتون‌های غیراشباع
این نوع کتون‌ها در ساختار خود پیوند دوگانه دارند. متیل وینیل کتون یک مثال مهم از این نوع کتون‌ها است که در صنایع شیمیایی به عنوان پیش‌ماده برای سنتزهای آلی مختلف به کار می‌رود.
مثال هایی از کتون‌ها:
-
استون یا پروپانون
استون ساده‌ترین و کوچک‌ترین کتون است. بی‌رنگ و فرار با بویی تند است و به عنوان حلال در صنایع رنگ و رزین، در ساخت لاک ناخن و همچنین به عنوان ماده اولیه در سنتز شیمیایی.
-
بوتانون (متیل اتیل کتون)
بوتانون مایعی بی‌رنگ با بوی شیرین و خوشایند است که به عنوان حلال در تولید پلاستیک، پارچه‌های مصنوعی و در چسب‌ها استفاده می شود.
-
سیکلوهگزانون
سیکلوهگزانون کتون حلقوی با بوی تند و مایعی بی‌رنگ است که به عنوان پیش‌ماده در تولید نایلون و سایر پلیمرها استفاده می شود.
-
بنزوفنون
بنزوفنون جامدی بی‌رنگ یا سفید با بوی ملایم است که در صنایع عطرسازی، به عنوان پیش‌ماده در سنتز داروها و همچنین در تولید فیلترهای UV برای جلوگیری از تخریب محصولات در اثر نور خورشید استفاده می شود.
-
پنتانون
پنتانون کتون زنجیره‌ای با بوی شیرین است که به عنوان حلال در صنایع رنگ و لاک، و همچنین به عنوان واسطه در سنتز شیمیایی استفاده می شود .
-
کامفور
کامفورجامدی با بوی تند و نفوذپذیر است که در طب سنتی به عنوان ماده ضد درد و ضد التهاب، در صنعت به عنوان ماده عطری و در تولید محصولات بهداشتی استفاده می شود.
این کتون‌ها تنها نمونه‌هایی از گستره وسیعی از کتون‌های موجود هستند که هر کدام خواص و کاربردهای خاص خود را دارند.
یک پاسخ به “معرفی انواع کتون ها”